TN vs. IPS vs. VA: Welk Paneeltype is het Best?

Op zoek naar een nieuwe monitor? De specificaties zijn overweldigend, vooral als het gaat om het type paneel: IPS, TN en VA. Er is geen "beste" paneel, maar de juiste keuze hangt af van jouw behoeften. In dit artikel vergelijk ik deze drie opties. Ontdek welk paneeltype het beste bij jou past. Lees verder! 🖥️

Paneeltechnologieën uitgelegd: TN, IPS en VA

Het paneel is het belangrijkste onderdeel van een monitor. Het zorgt ervoor dat het beeld wordt weergegeven. IPS, TN en VA zijn alle drie lcd-technologieën. Dit houdt in dat er een laag met achtergrondverlichting aanwezig is. Dit kan 'backlight bleeding' – een lichtverloop langs de randen van je scherm – veroorzaken. Dat kán, maar gebeurt niet per definitie.

Houd er rekening mee dat er veel meer komt kijken bij de zoektocht naar de beste monitor. Andere punten die bijvoorbeeld interessant zijn:

• Wordt er gebruikgemaakt van een hoge schermresolutie, zoals Full HD of 4K?
• Wat voor formaat wil je: een 27 inch monitor, een 24 inch monitor (zoals hier) of iets anders?
• Welke aansluitingen zijn aanwezig op de monitor?

TN (twisted nematic)

TN (twisted nematic) is de oudste technologie en werkt met vloeibare kristallen die de polarisatie van licht verdraaien.

TN-panelen blinken vooral uit in de reactietijd. Dit is de tijd die een scherm nodig heeft om van de ene kleur naar de andere over te schakelen. Bij TN ligt dit meestal tussen de 1 à 2 milliseconden.

Ook hebben TN-panelen normaliter de hoogste verversingssnelheid, oftewel: hoeveel frames per seconde een scherm kan berekenen, aangegeven in hertz (Hz). Dit zorgt concreet voor een vloeiende weergave van bewegende beelden.

Bovendien verbruiken de panelen minder energie dan IPS en VA. En ook niet onbelangrijk: TN heeft het laagste prijskaartje.

Dan de nadelen. Voor de beste visuele ervaring moet je geen TN-paneel nemen: de kleurenweergave is flets. De meeste TN-panelen kunnen geen echte 24-bits kleuren weergeven.

Op TN-panelen is dan ook geen ondersteuning voor HDR (high dynamic range) aanwezig. Dit is een technologie die een monitor in staat stelt een breder spectrum van kleuren en contrasten weer te geven.

Ook is het contrast van TN zwak en heeft dit paneeltype beperkte kijkhoeken. Dat laatste houdt in dat het beeld minder scherp is als je er niet direct voor zit. Dit is vooral nadelig als je met meerdere gebruikers achter het scherm zit.

Check op Coolblue →

IPS (in-plane switching)

Een IPS-paneel (in-plane switching) maakt gebruik van vloeibare kristallen die parallel zijn uitgelijnd en roteren om licht door te laten.

Wie een visueel feestje voor zijn ogen wil zien ontvouwen, zoekt een IPS-paneel. De kleurenweergave is verreweg het best. Je ziet levendige en natuurgetrouwe kleuren, scherpe details en heldere beelden. Daarbovenop heeft het de breedste kijkhoek van maximaal 178 graden.

Ook het contrast van IPS-panelen is goed, al is VA daar de heer en meester in. De reactietijd ligt rond de vier milliseconden. Dat is beter dan VA, maar scheelt nog aardig wat met TN.

Het grootste nadeel is dat IPS-panelen het duurste van de drie zijn. Ook is het energieverbruik het hoogst van de drie panelen. Tot slot heeft IPS de laagste verversingssnelheid: meer dan 75 Hz kom je niet snel tegen.

Check op Coolblue →

VA (vertical aligment)

VA (vertical alignment) gebruikt verticaal uitgelijnde kristallen die kantelen om licht door te laten.

VA is de koning op het gebied van contrast: deze is prachtig. De panelen laten verschillen tussen licht en donker goed zien en hebben diepe zwarttinten. VA-schermen bieden doorgaans drie tot vijf keer meer contrast dan IPS- of TN-schermen.

Op veel andere vlakken is VA de gulden middenweg tussen TN en IPS. Zo heeft het goede kijkhoeken, maar zijn deze net iets minder breed dan bij IPS.

De kleurenweergave is acceptabel. Hoewel het veel mooiere kleuren laat zien dan TN, steekt het enigszins schril af tegen de visuele kunsten van IPS. Ook het energieverbruik, de kijkhoeken, de verversingssnelheid en de prijs zitten tussen IPS en TN in.

De reactietijd is de achilleshiel van VA-panelen: die zit meestal rond de vijf milliseconden.

Check op Coolblue →

Een kleine kanttekening

De technologiewereld is altijd aan verandering onderhevig. Daarom zijn er bijvoorbeeld tegenwoordig IPS-panelen met een hogere verversingssnelheid en VA-panelen met een snellere reactietijd.

Mijn advies is daarom om je niet blind te staren op het paneeltype, maar ook altijd naar de individuele eigenschappen van een monitor te kijken.

OLED-panelen: De toekomst van schermtechnologie

Oled staat voor organic light emitting diode en is een technologie die een perfect contrast, diep zwart en een snelle pixelrespons belooft. Bij dit type paneel is er geen sprake van achtergrondverlichting, maar lichten de pixels zelf op.

Televisies omarmen deze technologie al langer, maar in de wereld van de computermonitoren is de techniek vooralsnog een zeldzaamheid. Hiervoor is een duidelijke oorzaak aan te wijzen: de hoge prijs.

Omdat die prijs langzamerhand aan het zakken is, ligt het in de lijn der verwachting dat oled-panelen in de toekomst gebruikelijker worden, ook in computers.

Tip: wil je graag werken op een oled-scherm, maar niet de hoofdprijs betalen? Dan kun je overwegen om je tv als monitor gebruiken.

OLED-panelen: De toekomst van schermtechnologie

Als je op zoek bent naar een monitor, is het essentieel om de contrastverhouding te begrijpen.

VA-panelen blinken hier uit met verhoudingen die variëren van 2500:1 tot wel 6000:1, wat betekent dat ze de diepste zwartwaarden en helderste witwaarden weergeven.

IPS-panelen hebben een contrastverhouding van ongeveer 700:1 tot 1500:1, wat zorgt voor scherpe en levendige kleuren.

TN-panelen hebben de laagste contrastverhouding, van 600:1 tot 1200:1, maar bieden nog steeds een adequate beeldkwaliteit voor alledaags gebruik.

Kijkhoekverschillen tussen TN, IPS en VA-panelen

De kijkhoek van je monitor is hoe breed je nog steeds heldere en accurate kleuren kunt zien. IPS-panelen zijn hierin superieur en behouden kleurnauwkeurigheid en helderheid tot een hoek van 178 graden.

VA-panelen beginnen helderheid te verliezen bij grote hoeken, en TN-panelen verliezen zowel helderheid als kleurnauwkeurigheid. Dit maakt IPS-panelen ideaal voor het delen van je scherm met anderen of als je vanuit verschillende posities naar je scherm kijkt.

Energieverbruik: TN, IPS en VA monitoren vergeleken

TN-panelen verbruiken het minst energie, ideaal als je energiekosten wilt besparen. IPS-schermen hebben een hoger energieverbruik door de bredere kleurweergave en helderheid, maar bieden superieure beeldkwaliteit. VA-panelen zitten qua energieverbruik tussen TN en IPS in, een goede middenweg voor dagelijks gebruik.

Wat is de levensduur van TN, VA en IPS panelen?

TN-panelen hebben een lange levensduur, vaak tot 15 jaar bij normaal gebruik. IPS-panelen gaan ongeveer 10 jaar mee, met de kanttekening dat intensief kleurgebruik de levensduur kan verkorten. VA-panelen bieden ook een levensduur van rond de 10 jaar, afhankelijk van de kwaliteit en het gebruik.

Optimale paneelkeuze: TN, IPS of VA?

Om bovenstaande informatie overzichtelijker voor je te maken, giet ik hieronder de belangrijkste eigenschappen van de panelen in een tabel. '1' is hierbij de beste optie, '3' de minst goede optie.

	TN	IPS	VA
Reactietijd	1	2	3
Verversingssnelheid	1	3	2
Contrast	3	2	1
Kleurenweergave	3	1	2
Kijkhoeken	3	1	2
Gunstige prijs	1	3	2
Laag energieverbruik	1	3	2

Daarnaast zijn ook de instellingen en de kalibratie van het beeldscherm van invloed op de kwaliteit. Zo legt dion_b op Tweakers uit:

Individuele panelen kunnen afwijken en - nog veel belangrijker - je zult het paneel moeten instellen om het optimale eruit te krijgen.

In de regel staat de brightness veel te hoog (meer dan 50% is vrijwel nooit nodig) en overige instellingen kunnen er ook flink naast zitten. Pas als je je best gedaan hebt alles optimaal in te stellen kun je een eerlijke vergelijking tussen monitoren maken, want zelfs een slechte TN-paneel die goed gekalibreerd is, ziet er beter uit dan de beste IPS met waardeloze instellingen.

Top paneelkeuzes voor gaming: TN, IPS of VA?

Zowel de reactietijd als de kleurenweergave en het contrast zijn belangrijke onderdelen van een game-ervaring. Omdat elk paneeltype zich onderscheidt met een ander aspect, moet je daarin toch een keuze maken.

De snelle reactietijd en de hoge verversingssnelheid lijken voor de meeste gamers het zwaarst te wegen, want het TN-paneel is het populairst onder mensen die een gaming-monitor zoeken.

Bij schermen met een lage reactietijd kan tijdens het gamen ghosting optreden. Dit houdt in dat een object een spoor van pixels achterlaat bij snelle bewegingen, waardoor een schaduwachtig beeld verschijnt. Met een TN-paneel heb je hier geen last van.

Bij een IPS-paneel kán monitor ghosting ontstaan als je een snelle shooter of racespel speelt, en bij VA is de kans het grootst. Een lage reactietijd kan ook motion blur met zich meebrengen. Bij dit effect worden snelle bewegingen onscherp. 

Dat TN-panelen het liefst voor de portemonnee zijn kan ongetwijfeld ook geen kwaad. Dan houd je nog wat extra budget over voor games. 💶

Speel je graag games waar niet de snelheid, maar de visuele ervaring centraal staat? Dan laat je het TN-paneel liever links liggen en kies je voor een IPS-paneel.

Het beste paneel voor foto- en videobewerking

Omdat een IPS-paneel de mooiste kleuren laat zien en de breedste kijkhoeken heeft, is dit de beste keuze voor grafisch werk. Persoonlijk ga ik nooit meer terug naar een VA-paneel, omdat de kleurgetrouwheid van een IPS-paneel belangrijk is voor mij, omdat ik regelmatig in Adobe programma's werk.

Daarna volgt het VA-paneel. Dit paneeltype heeft daarbovenop ook nog eens het beste contrast. Het TN-paneel is minder geschikt voor foto- en videobewerking, omdat deze panelen niet uitblinkt in kleuren en contrast, maar in snelheid.

Het beste paneel voor algemeen gebruik

Het VA-paneel wordt gezien als een alleskunner; een mooie compromis tussen TN- en IPS-panelen. De techniek is daarom zeer geschikt voor algemeen gebruik en 'normaal' kantoorwerk. Zoek je bijvoorbeeld een monitor voor thuiswerken, dan is het een VA-paneel een goede optie.

Conclusie

Zoals je hebt gelezen, is elk type paneel geschikt voor verschillende doeleinden. Ben je een gamer? Overweeg dan een TN-paneel. Hou je je bezig met grafisch werk en/of wil je films in goede kwaliteit zien? Kies dan een IPS-paneel. Wil je the best of both worlds? Dan raad ik een VA-paneel aan.

Ik hoop dat je na het lezen van dit artikel precies weet waar TN, IPS en VA goed in zijn en waarin niet. Bedankt voor het lezen en laat ons vooral weten wat jouw favoriete paneel is. 🙂