Het Beste Moederbord om je Kostbare Componenten in Onder te Brengen

Als je je eigen pc wilt bouwen, of je een oude pc wilt upgraden, zie dan het moederbord als de fundering van je apparaat. Het beste moederbord is een onmisbaar stuk van je pc-puzzel.

Het bepaalt veel van de andere componenten die je kunt kiezen, en tegelijkertijd bepalen sommige andere keuzes – zoals de processor of waterkoeling die je wilt gebruiken in je nieuwe pc – welk moederbord je kunt gebruiken.

Lees aandachtig de koopgids door om niets over het hoofd te zien bij je aankoop. Een overzicht van de 5 beste moederborden momenteel op de markt staat iets verderop ook voor je klaar! 👇

Beste moederbord koopgids: hoe maak je de beste koop?

Het kiezen van het juiste moederbord is een van de belangrijkste taken wanneer je onderdelen bij elkaar zoekt voor een gloednieuwe pc of een pc die je gaat upgraden.

Als je zoekt naar het juiste moederbord voor jou, wil je er zeker van zijn dat het zowel vandaag als morgen aan je behoeften voldoet. Als je weet dat je je pc nooit verder wilt upgraden dan de oorspronkelijke configuratie, kies dan een moederbord dat precies biedt wat je nu nodig hebt om aan de slag te gaan.

Hopelijk helpt deze koopgids je alvast een heel eind op weg! 💡

Wat is een moederbord?

Een moederbord is een printplaat die een soort ruggengraat vormt, waardoor verschillende componenten met elkaar communiceren, en die verschillende connectoren biedt voor componenten zoals de processor, grafische kaart, geheugen en opslag.

De meeste computers die vandaag de dag worden gemaakt, met inbegrip van smartphones, tablets en desktop computers, maken gebruik van moederborden om alles samen te trekken. De enige soort die je zelf apart koopt, zijn modellen die speciaal gemaakt zijn voor een goede desktop.

Als je een moederbord van bovenaf bekijkt, zie je een verzameling schakelingen, transistors, condensators, gleuven, connectoren, koellichamen en meer, die allemaal samen signalen en stroom door de pc leiden en je in staat stellen alle vereiste componenten aan te sluiten.

Het is een ingewikkeld product, en veel van de technische details vallen buiten het bestek van deze koopgids, maar de belangrijkste details bij je aankoopbeslissing zet ik hieronder voor je op een rijtje.

Vormfactor

Moederborden zijn er in verschillende maten, wat betekent dat je enige flexibiliteit hebt in het bouwen van je pc om in je omgeving te passen. Als je veel ruimte hebt, wil je misschien een full-size torenkast gebruiken, terwijl als je een thuisbioscoop-pc bouwt die bedoeld is om onder de tv in je huiskamer te staan, je waarschijnlijk een veel kleinere kast wilt.

Daarom zijn moederborden er in verschillende maten, of vormfactoren, en deze standaarden bepalen niet alleen de grootte van het moederbord, maar ook hoeveel van de verschillende componenten ze ondersteunen.

Over het algemeen geldt: hoe groter het moederbord, hoe meer componenten het ondersteunt. Niet alle pc-behuizingen ondersteunen alle vormfactoren, dus zorg ervoor dat je moederbord en behuizing bij elkaar passen. De meeste gaanbare moederborden zijn er in drie maten:

• ATX is de standaard en biedt de meeste ruimte voor slots.
• Micro-ATX is 2,4 inch (6 cm) korter, wat minder ruimte betekent voor uitbreidingssleuven.
• Mini-ITX levert een kleine pc op in een kleine kast, maar je hebt meestal slechts ruimte voor één add-in kaart (zoals een grafische kaart), en minder aansluitingen voor opslag en RAM-geheugen.

Processors

Een belangrijke beslissing die je moet nemen is welke processor je gaat gebruiken als het brein van je pc. Op de huidige markt moet je kiezen tussen twee bedrijven: Intel en AMD.

Beide fabrikanten bieden processors variërend van instapmodellen die goed genoeg zijn voor surfen op het web, productiviteit en low-end gaming, tot ultrakrachtige beesten die videobewerkingsprojecten aankunnen en de meest veeleisende games draaien met hoge frames per seconde (FPS).

Beide bedrijven zijn voortdurend bezig productverbeteringen. Intel heeft zijn elfde generatie processors uitgebracht en AMD heeft inmiddels al de derde generatie Ryzen-processors met ZEN-architectuur geïntroduceerd.

Welke voor jou de juiste is, hangt af van je behoeften. Als je je het meest zorgen maakt over apps die meerdere processorkernen (cores) en threads (virtuele cores) nodig hebben, ga je best voor AMD's Ryzen-processors. Als je vooral wakker ligt van games die baat hebben bij de snelste single-core prestaties, overweeg dan Intels Core-processors.

Nu moet ik wel zeggen dat de verschillen tussen de twee merken bij beide soorten prestaties inmiddels minimaal zijn. Waar Intel en AMD voorheen ieder uitblonken op hun eigen gebied, valt dit nu ontzettend mee.

Processor socket

Als je eenmaal hebt besloten welke processor het beste is voor jou, moet je een moederbord kiezen met de juiste socket. Een processor socket is het mechanisme waarmee je een processor stevig aan een moederbord bevestigt.

Als je bijvoorbeeld een Intel Core-processor van de tiende of elfde generatie koopt, heb je een moederbord nodig met een LGA 1200-socket. Voor oudere processoren van de negende generatie zijn moederborden met een LGA 1151-socket nodig.

AMD maakt dit proces iets minder verwarrend omdat het bedrijf dezelfde AM4-socket gebruikt voor al zijn mainstream chips, van simpele Athlons tot de beestachtige 16-core Ryzen 9, hoewel je tegen complicaties kunt aanlopen bij het installeren van nieuwere processors op moederborden van voorgaande generaties.

Voor de echte high-end processoren hebben zowel Intel als AMD verschillende sockets om tegemoet te komen aan de grotere omvang en het stroomverbruik van hun Core X- en Threadripper-processoren.

Chipset

De chipset bepaalt hoeveel high-speed componenten of usb-apparaten het moederbord ondersteunt. Chipsets bestaan meestal uit één tot vier chips en bevatten controllers voor veelgebruikte randapparatuur, zoals het toetsenbord, de muis of de monitor.

Als je een processor koopt, moet je er rekening mee houden dat je processor alleen werkt op moederborden met een specifieke chipset (en processor socket). Als je bijvoorbeeld kiest voor de beste Intel- of AMD-chips (Core X of Threadripper), heb je slechts één keuze, namelijk X299 voor Intel of X399 voor AMD.

Als mainstreamgebruiker die slechts een enkele grafische kaart en een paar schijven wil installeren, krijg je vaak de functies die je zoekt door te kiezen voor een chipset lager dan Intels Z590 of X570 voor AMD.

Overklokken

Overklokken stelt je in staat je processor op een hogere kloksnelheid te laten draaien dan oorspronkelijk de bedoeling was. Hierdoor voer je je intensieve taken sneller en soepeler uit, zoals het bewerken van video's of gamen. Het zorgt ervoor dat je computer sneller aanvoelt.

Om te overklokken moet je aan de Intel-kant kiezen voor een Z490-chipset en een processor met een "K" in de modelnaam (zoals de Core i7-8700K).

Het lijkt erop dat kleinere Intel 500-serie borden ook overklokken mogelijk zullen maken, hoewel je dan nog steeds een ontgrendelde "K"-processor nodig hebt. Aan de AMD kant is het een stuk eenvoudiger, met bijna alle huidige generatie Ryzen-chips die overklokken ondersteunen.

Om je processor hogere kloksnelheden te laten halen dan waarvoor hij uit de doos komt, investeer je best ook in een goed CPU-koelsysteem. Overklokken genereert meer hitte. Als je hier niet een passende koeler bij gebruikt, slijt de processor veel sneller.

RAM

RAM staat voor random access memory, en het wordt gebruikt voor tijdelijke opslag door de processor en videokaart. Het RAM-geheugen wordt voortdurend overschreven en ververst en is veel sneller dan een opslagapparaat voor de lange termijn.

RAM is een kritische component als het gaat om snelheid. Afhankelijk van het soort toepassingen dat je wilt draaien, moet je de hoeveelheid RAM kiezen die je processor aankan. Hoewel de processor het echte brein van de operatie is, moet je het RAM-geheugen zien als de voedselvoorraad van het brein.

Zonder voldoende voedsel, functioneert het brein niet optimaal. De processor is slechts zo goed als het RAM-geheugen waarop hij kan werken.

DDR4 is de populairste serie RAM-geheugen die tegenwoordig op de markt is, maar je moet er wel voor zorgen dat het moederbord dat je koopt dit ondersteunt. Als je weet welk type geheugen het moederbord ondersteunt, kun je het juiste type RAM kiezen.

Ook de vormfactor is hier van belang. Door de beperkte afmetingen van Micro- en Mini-ATX kaarten, heb je misschien maar een paar slots voor je RAM. Het aantal slots beperkt natuurlijk de hoeveelheid RAM die je kunt installeren.

De meeste mainstream kaarten hebben tegenwoordig vier RAM-sleuven, hoewel compacte Mini-ITX-modellen er vaak maar twee hebben, en high-end, high-performance-moederborden er vaak acht hebben.

Voor mainstream taken en games is 16 GB voldoende en 32 GB ruim voldoende. Zelfs met slechts twee slots installeer je maar liefst 64 GB RAM. Meer RAM is vooral belangrijk wanneer je je systeem gebruikt voor veeleistende activiteiten zoals gaming en videobewerking.

PCI-slots

Een PCI-slot is een aansluiting of poort die zich op het moederbord bevindt. Ze zijn al jaren het standaardtype van uitbreidingssleuven, waarop je uitbreidingskaarten aansluit. Afhankelijk van hoe je je computer wilt gebruiken, moet je nagaan of je moederbord over de nodige slots beschikt om aan je eisen te voldoen.

Als je een gamer bent, wil je minstens één full speed PCI express x16-sleuf. Als je meerdere kaarten wilt aansluiten, heb je meerdere slots nodig. Moederborden bieden ook standaard PCI-slots en kleinere PCI express slots voor andere kaarten, zoals geluidskaarten, wifi-adapters en andere connectiviteitsuitbreidingen.

Als je alleen van plan bent de beste videokaart, een paar SATA/M.2 schijven en misschien een geluidskaart te installeren, kom je met de meeste ATX of Micro-ATX kaarten, die ten minste één x16 slot en één of twee x1 slots hebben, goed uit de voeten.

Hoeveel fysieke slots je ook hebt, er is een beperkt aantal HSIO-lanes (high-speed input/output) en PCIe-lanes die al je componenten moeten delen. Veel mainstream moederborden compenseren bandbreedtebeperkingen door sommige verbindingen uit te schakelen wanneer je hardware in specifieke slots installeert.

Het toevoegen van een PCIe M.2 schijf bijvoorbeeld, schakelt sommige SATA-poorten uit, of het installeren van een kaart in een derde PCIe-slot kan een tweede (of derde) M.2 slot uitschakelen, enzovoorts. Deze problemen variëren sterk per moederbordmodel, dus raadpleeg online handleidingen voordat je tot aanschaf overgaat.

Als je van plan bent om veel schijven en kaarten in je pc te stoppen, is het de moeite waard om een van de high-end HEDT-chipset te overwegen, omdat deze meer PCIe-lanes hebben om mee te werken.

Alle Threadripper-processors van AMD hebben 64 lanes (60 van de processor, 4 van de chipset), terwijl Intels concurrerende Core X-processor tot 44 lanes biedt, afhankelijk van de processor, en tot 24 meer van de chipset.

Dus als je van plan bent om meerdere videokaarten of andere bandbreedteverslindende hardware in je systeem te stoppen, dan zijn deze processors uit het hogere segment zeker de juiste keuze.

Audio

Tenzij je een serieuze audiofiel bent of kiest voor een basic moederbord terwijl je nog steeds een voortreffelijk geluid verwacht, is on-board audio tegenwoordig prima.

Moederbord-audiokwaliteit wordt hoofdzakelijk bepaald door de audio-codec (oftewel de audioverwerkingschip) die een bepaald moederbord gebruikt. Als je een liefhebber bent van geluidskwaliteit, zoek dan voor je aankoop op welke codec het moederbord gebruikt en kijk of het een mid-range of high-end model is.

Als alternatief kun je ook kiezen voor een speciale geluidskaart of pc-speakers waarbij de DAC (digitaal-naar-analoog omzetter) hardware niet op de pc is aangesloten, zoals de Audioengine A2+.

Poorten

Het is altijd belangrijk om de poorten op een moederbord te controleren om er zeker van te zijn dat het de externe aansluitingsmogelijkheden heeft die je zoekt. Controleer ook of er usb-headers op het moederbord zitten.

Hiermee voeg je naar wens meer poorten toe via een aansluiting op het voorpaneel van je pc-behuizing, of via goedkope uitbreidingsslotbeugels aan de achterkant. Hieronder zie je een lijst van veelvoorkomende poorten:

• Usb-3.0/3.1 Gen 1: Je kunt er nooit te veel van hebben, want ze werken met de meeste randapparatuur.
• Usb-2: Langzamer dan usb-3.0/3.1, maar meer dan voldoende voor toetsenborden, muizen en vele andere apparaten.
• Usb-3.1/3.2 Gen 2: Nog niet veel randapparatuur maakt gebruik van deze standaard, maar het levert 10 Gb/s aan bandbreedte, wat het dubbele is van wat je krijgt met usb-3.0/3.1 Gen 1.
• Usb-c: Deze poorten zijn compatibel met usb-3.1 Gen 1 of usb-3.1 Gen 2 en zijn ontworpen voor nieuwere apparaten, zoals telefoons. Hoewel je vandaag misschien niet veel usb-3.1 Gen 2 of type-c poorten nodig hebt, zijn het goede manieren om je pc klaar te maken voor de toekomst!
• HDMI/DisplayPort-videouitgang: Je hebt deze alleen nodig als je van plan bent geïntegreerde grafische kaarten te gebruiken. Dedicated videokaarten hebben hun eigen poorten.

• Audiopoorten: Belangrijk als je van plan bent analoge luidsprekers of koptelefoons aan te sluiten.
• PS/2-poorten: Geven je compatibiliteit met oude toetsenborden en muizen.
• Thunderbolt: Dit is zelden ingebouwd in moederborden, maar sommige borden ondersteunen het via speciale add-on kaarten. Thunderbolt biedt de snelst mogelijke verbindingen, tot 40 Gb/s.
• Ethernet: Ethernetaansluitingen zijn standaard op de moederborden van vandaag en sommige hebben er soms meer dan één beschikbaar. Een enkele Gigabit Ethernet-poort heeft voldoende bandbreedte voor internetverkeer. Voor degenen die zware bekabelde netwerkbehoeften hebben, is een moederbord met 2,5 of 10 Gb Ethernet aan te bevelen. Een goede netwerkkaart is belangrijk voor een stabiele verbinding!
• Zorg er voor dat je altijd de juiste voeding voor je pc gebruikt.

De 5 beste moederborden onder elkaar

Veelgestelde vragen over moederborden

❓ Welke videokaart past er op mijn moederbord?

Voor een videokaart heb je een PCI express x16 slot nodig. Er zijn drie versies van dit slot, maar ze zijn backwards compatible, dus een moderne PCI Express 3.0 videokaart werkt in een moederbord met een PCI Express x16 2.0 slot.

Het goede nieuws is dat bijna alle moderne desktop moederborden ten minste één PCIe x16 slot hebben, en alle moderne videokaarten gebruiken de PCIe-interface.

❗ Waar moet je op letten bij het vervangen van een moederbord?

Voordat je een moederbord vervangt, is het belangrijk om eerst enkele zaken te verwijderen en los te koppelen. Verwijder de processor en processor-ventilator en de adapters en geheugenchips uit de uitbreidingssleuven. Maak ook de voedingsconnectoren los. Koppel dan alle externe apparaten los zoals je muis, toetsenbord en gaming-monitor.

Let vervolgens bij aankoop van een nieuw moederbord op of je oude hardware hier nog compatibel mee is – en dan met name je computerkast en processor.

✔️ Welke processor past er op mijn moederbord?

De belangrijkste factor die dit bepaalt is het type socket. Het type socket van je moederbord moet exact overeenkomen met dat van je processor, dus als je al een processor hebt, kies dan een compatibel moederbord.

Let er wel op dat je bij hetzelfde merk onderdelen moet kopen. Intel-processoren zijn bijvoorbeeld ontworpen voor Intel-moederborden, dus verwacht niet dat je AMD-processor een Intel-compatibel type socket heeft.

Welk moederbord moet ik kopen?

Dat is natuurlijk aan jou en je budget; iedereen is uniek. Wat ik wel voor je heb, is een handige tabel met – naar mijn inzicht – de belangrijkste specificaties van de beste moederborden. Zo kun jij de beste keus maken.

Conclusie

Waarschijnlijk besef je na dit artikel eens zo hard hoe belangrijk een goed moederbord is en wat er allemaal bij komt kijken om de puzzel te laten kloppen.

Het behoort tot de meest essentiële onderdelen van je pc. Niet alleen is het moederbord verantwoordelijk voor de ondersteuning van je processor, maar het is ook de centrale hub waarop je alle andere componenten aansluit.

Welk moederbord mag straks het centrum zijn van jouw systeem? Laat het me weten, want ik ben heel benieuwd!