Wat Voor Usb-Aansluitingen Zijn er?

Je kent het usb-kabeltje of het typische usb-stickje wel. Ze worden dan ook dagelijks door Jan en alleman gebruikt om smartphones mee op te laden, gegevens over te dragen en om Bluetooth- of wifi-signalen te ontvangen, maar wist je dat usb-aansluitingen meerdere vormen kennen? 🤔

Welke soorten usb-aansluitingen zijn er?

Er zijn verschillende soorten usb-aansluitingen. Usb-a, vaak gevonden op apparaten zoals computers, usb-b, meestal gebruikt voor printers en externe harde schijven, usb-c, bekend om zijn omkeerbaarheid en snelle overdrachtssnelheden; en mini- en micro-usb, die je vaak gebruikt voor kleinere apparaten zoals digitale camera's.

De verschillende usb-aansluitingen kunnen op meerdere manieren worden onderscheiden. Zo kun je kijken naar de vorm, het protocol, enzovoorts.

Overzicht van usb-vormen

Usb-aansluitingen zijn veelzijdig en kunnen worden gebruikt voor data-overdracht, zoals het kopiëren van bestanden tussen apparaten, het opladen van gadgets zoals smartphones en tablets, en zelfs als verbinding voor audio- en video-overdracht in nieuwere versies zoals usb-c.

Ze zijn ook essentieel voor randapparatuur zoals toetsenborden, muizen en externe opslagapparaten en kennen verschillende fysieke vormen.

Usb-a, usb-b en usb-c

De usb-a-aansluiting kennen we allemaal. Deze vind je meestal aan tenminste één uiteinde van een usb-kabel en past in haast alle grotere apparaten zoals computers, tv’s en gaming consoles. Het merendeel van de hedendaagse usb-sticks gebruiken nog steeds een usb-a-aansluiting.

De usb-b-aansluiting is minder gebruikelijk. Deze aansluiting is gemaakt om te voorkomen dat we allemaal stekkers met twee usb-a-aansluitingen in huis zouden hebben.

Zo voorkomen we dat we per ongeluk twee energiebronnen op elkaar aansluiten, wat alles behalve risicoloos is. Tegenwoordig gebruiken veel printers usb-b-aansluitingen.

Daarnaast hebben we de usb-c-aansluitingen. Deze zie je op veel opladers voor kleinere apparatuur zoals laptops en smartphones. Deze is tot stand gekomen in een poging om een universele usb-kabel te maken. Hoewel steeds meer apparaten usb-c mogelijkheden hebben, heeft deze alle andere kabels nog niet vervangen. 

Een groot voordeel van usb-c is verder dat hij heeft geen boven of onder heeft en dus niet verkeerd ingeplugd kan worden. In het verleden zat ik vaak te friemelen met het plaatsen van de usb-kabel. Sinds ik ben gaan upgraden is dit gelukkig een zorg uit het verleden.

De beste powerbank heeft meerdere typen aansluitingen, meestal de usb-a en de usb-c. En wil je het aantal usb-aansluitingen op je apparaat verhogen? Overweeg dan de beste usb-hub.

Welke usb-aansluiting je ook gebruikt, soms is het nodig je usb-stick te formatteren voordat je deze gebruikt. Dit is niet moeilijk en je leest hier hoe je dit precies doet. Als klap op de vuurpijl hebben we ook een artikel geschreven over het beveiligen van je usb-stick.

Mini-usb en micro-usb

Al de bovengenoemde usb-vormen hebben ook mini- en micro-varianten. Zoals de namen al suggereren, is de micro-usb het kleinste, gevolgd door de mini-usb.

De micro-usb lijkt vaak op een soort kleine HDMI-kabel. Tevens zijn de meeste micro-usb’s die je ziet usb-b-kabels, hoewel er ook een a-variant bestaat. Begint je hoofd al te tollen?

Bekijk dan even de bovenstaande illustratie. Deze geeft niet alleen alles schematisch weer, maar laat ook het volgende punt dat ik wil adresseren zien: met de komst van usb 3.0 veranderden de vormen van de usb-a-, usb-b- en micro-usb-b-stekkers.

De meeste van de bovengenoemde usb-aansluitingen kunnen op elkaar worden aangesloten door een adapter – meestal van usb-a naar een andere variant. Zo heb je adapters van usb-a naar usb-c en nog veel meer.

Het enige wat onoverbrugbaar is, is een verschil in protocollen. Je maakt van een usb 2.0-kabel geen usb-3.0-kabel door een adapter tussen de kabel en het ontvangende apparaat te hangen.

Gelukkig zijn ingangen en kabels van verschillende protocollen wel compatibel, maar de snelheid van de kabel met het oudste protocol geldt.

Usb-protocollen 1, 2 en 3

Alle usb-aansluitingen gebruiken ook ieder een protocol. Deze zijn van invloed op de snelheid van de gegevensoverdracht. Zo is usb 1.0 in 1996 ontstaan waarmee data met een snelheid van 1,5 Mbps werd overgedragen. Usb 1.1 volgde in 1998 met een maximale overdrachtsnelheid van al 12 Mbps.

In 2000 werd usb 2.0 beschikbaar gemaakt waarmee snelheden tot 480 Mbps konden worden bereikt.

Pas in 2008 volgende usb 3.0 waarmee de maximale overdrachtsnelheid tot 4,8 Gbps sprong. Usb 3.1 volgde in 2010 met een maximale snelheid van 10 Gbps. De recentste update hiervan kwam in 2017 uit met een maximale snelheid van 16 Gbps.

Ook hebben we sinds 2019 usb 4.0, welke snelheden ondersteunt tot 40 Gbps en gebaseerd is op Thunderbolt 3-technologie. Hier kom ik zodalijk op terug. Usb 4.0 wordt in ieder geval nog niet vaak gebruikt, dus deze zul je niet vaak tegenkomen.

Deze protocollen zijn verder niet alleen van toepassing op de kabels, maar ook op de ingangen. Sluit je dus een usb-3.1-kabel aan op een usb-1.1-ingang, dan krijg je de snelheden van de zwakste schakel, oftewel maximaal 12 Mbps.

Deze protocollen beïnvloeden ook de stroomoverdracht, wat cruciaal is als je van plan bent een usb-kabel te gebruiken om bijvoorbeeld je smartphone op te laden.

• Usb 1.1 levert zo'n 2,5 V aan spanning tot 0,5 A stroomsterkte, en een vermogen van 1,25 W.
• Usb 2.0 staat gelijk aan usb 1.1 qua ampère, maar levert 5 V aan spanning en een vermogen van 2,5 W.
• Usb 3.0 en 3.1 leveren 0,9 A en 4,5 W aan stroom. Tevens ondersteunen deze protocollen usb-c met 15 W.

Moraal van dit verhaal: hoe hoger het ampèrage, hoe sneller je apparaat wordt opgeladen.

Thunderbolt, Lightning en 30-pin

Hier stopt de saga nog niet. Er zijn ook nog een paar nieuwelingen om de hoek komen kijken. Zo is Thunderbolt een usb-c-protocol van Apple en Intel. Dit is een deels gefaalde poging om alle andere usb-types van de tafel te vegen. Ik zeg deels, omdat hiermee wel indrukwekkende snelheden tot 40 Gbps mogelijk zijn.

Het lijkt erg handig, aangezien deze een 'simpele' usb-c-kabel gebruikt, niet? Helaas: niet alle usb-c-ingangen ondersteunen Thunderbolt. Specifieke Thunderbolt-poorten worden gekenmerkt door een bliksemschichtje. Zo kun je een Thunderbolt-stekker niet in een ‘normale’ usb-c-poort pluggen.

Dan hebben we Apple’s Lightning-kabels. Deze stekkers zijn boven en onder identiek, waardoor je deze niet ‘verkeerd om’ inplugt. Daarnaast volgt deze kabel de verouderde, asymmetrische 30-pin-kabel van Apple op. Misschien ken je ze nog wel: de brede stekkers waarmee je vroeger je iPod, iPhone of iPad oplaadde. 📱

Tegenwoordig wordt ook Apple door de EU verplicht in de toekomst usb-c-poorten toe te staan, zo schrijft Arnoud Wokke op Tweakers: "Apple wilde helemaal niet graag iPhones uitrusten met usb-c. Dat het er nu komt, is het gevolg van een Europese wet die dat voorschrijft. Die wet kwam er in oktober 2022."

Stroomvoorziening en certificatie

Onze mobiele telefoons worden al jaren middels een usb-kabel en een zogeheten 'power brick' – hetgeen dat je in het stopcontact plugt – opgeladen. Tegenwoordig zien we het echter ook steeds vaker op de beste laptops dat deze via usb-c worden opgeladen. Bij de MacBook Pro kun je hiervoor alle usb-c-poorten gebruiken.

Waarom benoem ik de MacBook Pro in het specifiek? Omdat lang niet alle usb-c poorten gebruikt kunnen worden om een apparaat mee op te laden. Velen zijn slechts bedoeld voor het overdragen van data.

Om via een usb-c poort op te kunnen laden, moet deze PD-compatible zijn. PD staat hierin voor power delivery. Een normale usb-c-ingang verwerkt niet meer dan 3 ampère en 5 volt.

Een PD-compatible ingang regelt daarentegen onderling met de aangesloten oplader – of ander apparaat – hoeveel stroom via de kabel binnenkomt. Dit komt neer op maximaal 5 ampère en 20 volt.

Zoek naar usb-aansluitingen met een 'USB-IF'-certificering, want dit garandeert dat ze voldoen aan de industriestandaarden voor compatibiliteit en veiligheid. Ook certificeringen zoals 'CE' en 'UL' zijn belangrijk, omdat ze aangeven dat het product voldoet aan de Europese en internationale regelgeving voor consumentenveiligheid.

Alternate mode

Vanaf 2018 bestaat de zogeheten alternate mode of alt mode. Dit maakt het mogelijk om bijvoorbeeld een verschillende soorten verbindingen via een usb-c-kabel en dus usb-c ingang te laten lopen. Zo hoeven fabrikanten onder andere geen HDMI- of DisplayPort-poorten en dergelijke in hun apparatuur te verwerken.

Dit is dus wederom een poging om allerlei andere kabels en ingangen overbodig te maken. Of dit gaat lukken, moet nog blijken.

Het zal voor de eindgebruiker niet veel uitmaken: je hebt hoe dan ook verschillende kabels nodig om bijvoorbeeld je computer (met alleen usb-c-aansluitingen) te verbinden met een monitor, je virtual-reality-headset, enzovoorts.

Conclusie

Geloof het of niet, maar er valt nóg meer te vertellen over usb’s – maar dat zijn minder belangrijke details waar ik je na deze lap tekst niet nog mee ga confronteren. De belangrijkste zaken zijn hoe dan ook gedekt, waardoor ook jij hopelijk een stuk wijzer bent wat betreft usb-aansluitingen!