Qled of Oled: Hoe Verschillen Ze, en Wat is Beter?

Het zijn mooie dagen voor de tv-technologie. Smart tv's zijn inmiddels niet meer uniek, 4K-tv's zijn een feit, 8K-tv's worden steeds gebruikelijker, HDR is gemakkelijk bereikbaar en dankzij streaming hebben we de hele dag door een bijna oneindig aanbod van videocontent bij de hand.

Maar het zijn ook verwarrende tijden, want het regent nieuwe marketingtermen. Eén van de voortdurende verwarringen betreft de vergelijking tussen de twee technologieën die concurreren in het topsegment van de tv-markt: oled en qled.

Wat is het precies, wat is het verschil en welke beeldtechnologie is nu het beste in je woonkamer? Hieronder nemen we ze onder de loep! 🔍

Oled vs. qled

Oled-schermen gebruiken organische materialen die licht uitstralen per pixel voor diepe zwarttinten en een hoog contrast, terwijl qled-schermen gebruikmaken van een quantum dot-laag bovenop een led-backlight voor meer helderheid en kleurvolume.

Oled biedt betere kijkhoeken en snellere reactietijden, maar qled is doorgaans helderder en minder gevoelig voor inbranden, wat ze geschikter maakt voor goed verlichte ruimtes.

Wat is qled?​

Qled staat voor quantum-dot light-emitting diode. In mensentaal betekent dit dat een qled-tv net zo werkt als een gewone led-tv, behalve dat deze techniek kleine nanodeeltjes (quantum dots) gebruikt om de helderheid en kleurcontrast van het scherm op te krikken.

De technologie werd in 2013 door Sony geïntroduceerd, maar kort daarna begon Samsung met de verkoop van zijn qled-tv's en ging het een licentiepartnerschap aan met andere fabrikanten. Daarom vind je nu ook qled-tv's van Sony, Vizio, Hisense en TCL.

Hoe cool quantum dots ook klinken, een qled-tv produceert nog steeds licht op min of meer dezelfde manier als een gewone led-tv: met behulp van een achtergrondverlichting die bestaat uit honderden (of soms duizenden) ledlichtjes, die zich achter een traditioneel lcd-paneel bevindt.

Het zijn deze ledlampjes waaraan de led- en qled-tv zijn naam dankt.

Vreemd genoeg is het dit gebruik van qled als marketingterm dat in 2019 een oorlog begon tussen LG en Samsung. In een klacht bij de Fair Trade Commission (FTC) van Zuid-Korea beweerde LG dat de zogenaamde qled-tv's van Samsung helemaal geen echte qled-tv's zijn.

Volgens LG zou een echte qled-tv namelijk gebruikmaken van quantum dot-leds die hun eigen licht uitstralen, en niet van de quantum dot-laag over een ledachtergrondverlichting die Samsung gebruikt.

De FTC koos uiteindelijk de kant van Samsung, maar met een voorwaarde: het moet in toekomstige advertenties duidelijk maken dat zijn qled-tv's een achtergrondverlichting gebruiken. Het zit hem in de details.

Wat is oled?

Oled staat voor organic light-emitting diode. De pixels van het scherm bestaan uit organische materialen en als er stroom doorheen gaat, stralen de pixels licht uit.

Van cruciaal belang is dat elke pixel afzonderlijk licht geeft. Een heldere witte of gekleurde pixel kan naast een volledig zwarte of een andere kleur verschijnen, zonder dat de ene pixel de andere beïnvloedt.

Dit staat in contrast met een traditionele lcd-tv, die een afzonderlijke achtergrondverlichting nodig heeft om licht op te wekken dat vervolgens door een laag pixels wordt geleid. Hierdoor is een oled-scherm flinterdun in vergelijking met een typisch lcd-ledscherm.

Er zijn verschillende voordelen aan dit ontwerp, maar het grootste voordeel is het fantastische zwartniveau. In tegenstelling tot een qled- of led-tv, die zijn achtergrondverlichting moet dimmen voor donkere scènes, schakelt een oled-tv de hele pixel uit.

Wanneer de pixel is uitgeschakeld, zendt deze geen licht en geen kleur uit, waardoor het net zo donker is als wanneer de tv zelf is uitgeschakeld. Dit maakt ze niet alleen dunner en lichter, maar verbruikt ook minder stroom.

Dit komt doordat er geen achtergrondverlichting nodig is, wat bijdraagt aan de esthetiek en de efficiëntie van deze toestellen.

Momenteel maakt slechts één bedrijf oled-panelen: LG Display. Zij verkopen deze panelen aan LG Electronics (zusterbedrijf) om er de allerbeste tv's mee te bouwen, zoals de LG OLED55G36LA.

LG Display verkoopt de panelen daarnaast ook aan bedrijven als Sony, Philips en Panasonic. Daarom zijn er ook oled-tv’s van deze bedrijven op de markt.

Hoewel de panelen identiek zijn, verschillen de beeldverwerking van Sony, LG en anderen onderling. Daarom zijn er nog steeds verschillen in beeldkwaliteit tussen verschillende oled-tv’s.

Qled of oled: de vergelijking

Je weet nu waar al die letters voor staan en wat ze betekenen in termen van weergavetechnologie. Nu is het tijd dat we qled- en oled-tv’s vergelijken. We vergelijken verschillende thema’s om je keuze voor een tv uit het hoogste segment te onderbouwen.

Helderheid

Qled-tv’s hebben een aanzienlijk voordeel als het gaat om helderheid. Omdat ze gebruikmaken van een afzonderlijke achtergrondverlichting (in plaats van elke pixel zijn eigen licht te laten produceren), zijn deze led-achtergrondverlichtingen ongelooflijk helder.

Oleds hebben moeite om dezelfde piekhelderheid te bereiken van zelfs een gemiddeld model met achtergrondverlichting. Als je vaak tv kijkt in een fel belichte ruimte, is dit iets om in het achterhoofd te houden. In dit geval kan een qled-tv echt het verschil maken.

Zelf heb ik een qled-tv gekocht, omdat mijn tv-ruimte vrij licht is. Hierdoor, ongeacht hoe fel de zon is, heb ik toch altijd een uitstekend beeld.

In de huidige qled-tv’s slagen de quantum dots er in feite nog niet in hun eigen licht uit te stralen. In plaats daarvan wordt het licht van een achtergrondverlichting er doorheen gestuurd, net zoals een lcd-laag dat doet op standaard lcd/led-tv's. Dit is iets voor de volgende generatie quantum dots.

Contrast

Hoewel de algemene helderheidsniveaus van een oled-scherm vrij laag liggen, is het beeldcontrast indrukwekkend.

De weergave van diep zwart is een sterkte van oled en dit compenseert enigszins de wat fletsere helderheid. Waar het beeld zwart is, stralen de pixels geen licht uit. Hierdoor is het beeld zowel in de donkere als lichte delen zeer gedetailleerd.

De quantum dots in qled's zorgen ook voor een betere kleurlevendigheid vergeleken met lcd, maar op vlak van zwartniveau en contrast wint oled duidelijk.

Kijkhoek

Bij oled-schermen verlies je nooit kwaliteit, zelfs als je vanuit drastische kijkhoeken kijkt. Qled-tv's verbeteren voortdurend op het gebied van kijkhoek, met antireflecterende lagen die helpen, maar oled behoudt een duidelijk voordeel.

Als je graag filmavonden met al je vrienden organiseert, is een oled-tv het beste voor jou!

Responstijd

De responstijd is de tijd die een pixel nodig heeft om van de ene toestand naar de andere over te schakelen. Hoe sneller de responstijd, hoe scherper het beeld, vooral tijdens scènes met snelle acties of sportwedstrijden.

Hoewel er waarschijnlijk een responstijd is waarboven het menselijk oog het verschil niet kan zien, weten we uit gestandaardiseerde metingen dat oled-tv’s veel sneller zijn dan qled-tv’s.

De typische reactietijd van qled's varieert tussen twee en acht milliseconden, wat vrij goed klinkt totdat je je realiseert dat de reactietijd van oleds ongeveer 0,1 milliseconde bedraagt!

Inbranden

De organische aard van een oled-scherm is potentieel gevoelig voor beeldretentie, net zoals de plasma-tv's van vroeger. Hierbij ‘onthoudt’ het scherm een beeld, wat in andere beelden kan doorschijnen.

Dit lijkt echter geen veelvoorkomend probleem te zijn bij normaal gebruik van een oled-tv. Wanneer je regelmatig schakelt tussen beelden en zender, verklein je de kans op inbranden.

Als je absoluut zeker wilt zijn dat je geen last hebt van inbranding, kun je het beste kiezen voor een qled-tv. Door de quantum dots technologie neemt de kwaliteit van de pixels niet af, waardoor het beeld helder blijft.

Schermgrootte

Tot voor kort kon je geen oled-tv kopen die kleiner was dan 55 inch (140 cm), maar sinds recent is er een oled-paneel van 48 inch (122 cm) verkrijgbaar. Vandaag de dag kun je schermen vinden tot 88 inch (223,5 cm) groot, maar de extreem hoge prijs brengt dit model buiten bereik van bijna iedereen.

Qled-technologie is eenvoudiger en goedkoper te produceren in grotere formaten.

Oogcomfort

In het huidige kijktijdperk is het mogelijk om urenlang naar tv-schermen te staren, met weinig pauzes tussendoor. Vermoeide ogen is een symptoom veroorzaakt door overmatige blauw licht productie en is helemaal vervelend bij een game-tv.

Lcd-toestellen hebben de neiging om meer intens blauw licht te laten zien dan wat dan ook, en dit geldt zelfs voor scènes waarin niet veel blauw licht voorkomt.

Als je te ver gaat, raken je ogen geïrriteerd. Dit leidt tot slapeloosheid, wat weer bijdraagt aan een hele reeks gezondheidsproblemen. Daarom willen sommige oled-fabrikanten – met name LG – nu een Ocular Guard-certificaat voor hun panelen.

De Ocular Guard certificering is ontwikkeld door de Duitse veiligheidskeuringsinstantie TÜV Rheinland en werd voorheen op de markt gebracht onder de minder spannende naam 'Eye Comfort Display'.

De Ocular Guard certificering test een aantal elementen in tv-panelen om te bepalen of deze schadelijk zijn voor de ogen. 😵

In theorie zouden oled-tv's een beter algemeen oogcomfort moeten bieden dan een qled- en elk ander lcd-scherm, omdat oled aanzienlijk minder blauw licht produceert. Als je zeker wilt zijn van de veiligst mogelijke kijkervaring, waarvoor je geen nieuwe bril hoeft aan te schaffen, is oled je beste keuze.

Prijs

Oled-tv's zijn duur om te produceren. De prijzen worden wel steeds haalbaarder. LG verkoopt ook aan andere fabrikanten zoals Sony, Panasonic en Philips, waardoor er meer geproduceerd wordt en er meer concurrentie in de winkels is.

Vergelijkbare qled-tv’s kosten echter ongeveer evenveel (of meer, afhankelijk van het formaat). Als je aan het rondkijken bent en je ziet goedkope qled-tv's, want sommige zijn ongelooflijk betaalbaar, houd er dan rekening mee dat er een groot verschil in beeldkwaliteit is.

Dit komt door veel variabelen in ontwerp, beeldverwerking en constructie. Alleen de allerbeste qled-tv's zijn qua beeldkwaliteit gelijkwaardig aan oled.

Een blik op de toekomst

De perfecte tv-technologie combineert de helderheid en levendigheid van de huidige qleds met de zwartprestaties en het compromisloze contrast van oled. De volgende generatie zelf emitterende quantum dots zijn hiertoe in staat!

We kijken daarom vol spanning uit naar de volgende generatie quantum dots. Deze stralen straks hun eigen licht uit. Ze geven de tv zo de mogelijkheid om individuele pixels op te lichten en uit te schakelen, net als een oled-toestel, terwijl ze theoretisch de voordelen van meer levendigheid en helderheid behouden. 🎇

Helaas lijkt het erop dat tv's die gebruikmaken van deze nieuwe quantum dots nog ver weg zijn. Samsung heeft zich de laatste tijd vooral gericht op 8K-qleds en een andere tv-technologie van de toekomst, MicroLED genaamd.

MicroLED zal waarschijnlijk de kloof overbruggen tussen de oleds en qleds van nu en de lichtgevende qleds van de toekomst.

Gangadharan Nair op Quora legt het uit: "Simpel gezegd is het een paneel met kleine rode, groene en blauwe led's die samenwerken om een volledig videobeeld te produceren. Niet alleen zijn de led's veel kleiner in een MicroLED-paneel, maar zijn ze gegroepeerd per drie – rood, groen en blauw – om individuele pixels te vormen."

Het zal nog wel even duren voordat MicroLED voor de meeste mensen een betaalbaar aanbod is, en zelf emitterende quantum dots zijn nog verder weg, dus voorlopig ben je als tv-koper gedwongen om te kiezen welke combinatie van sterke punten en compromissen het beste bij je past.

Conclusie

Op papier komt qled als beste uit de bus, met een hogere helderheid, grotere schermformaten en lagere prijskaartjes. Oled heeft daarentegen een betere kijkhoek, diepere zwartniveaus en is beter voor je gezondheid. Qled is de betere allrounder, maar oled blinkt uit als je de verlichting in je kamer kunt regelen. 💡

Het komt erop neer dat oled en qled beide in staat zijn om uitzonderlijke resultaten te behalen en dat je waarschijnlijk het beste af bent als je je zinnen niet op een specifieke technologie zet, maar in plaats daarvan gewoon op zoek gaat naar de beste tv die je je kan veroorloven!

Waar zou jij voor kiezen? Of heb je al een keuze gemaakt? Deel gerust al je ervaringen met ons! 👍