Maak je Planten Blij met de Beste Led-kweeklamp

Iedere plant heeft een andere lichtbehoefte. En ook al zou het mogelijk zijn om het weer te controleren, is het niet mogelijk om de zon verschillend te laten schijnen op iedere plant. Konden we maar de perfecte lichtomstandigheid per plant creëren. Met de beste led-kweeklamp is dat mogelijk!

Led-kweeklampen zijn energiezuiniger, makkelijker en veiliger dan de alternatieve kweeklampen. Daar verblijd je niet alleen je planten mee, maar ook jezelf! 😉

In dit artikel vind je een koopgids en onze top 5, zodat jij en je planten straks optimaal genieten van je nieuwe lamp.

Led-kweeklampen koopgids: hoe maak je de beste koop?

Een kweeklamp – ook bekend als een groeilamp – is een lamp die het natuurlijke licht van de zon nabootst en hierdoor helpt met de groei van planten. Kweeklampen duiken op bij zowel reguliere plantenverzorgers als in de tuin- en kassenbouw. 

Er zijn verschillende soorten kweeklampen, maar de led-kweeklamp is hard op weg de markt te veroveren. In deze koopgids lees je er alles over en kom je erachter waarom dit zo is. 👇

Waarom hebben planten licht nodig?

Om te begrijpen waarom een kweeklamp nut heeft, gaan we terug naar de basis: waarom hebben planten licht nodig? Planten hebben in hun natuurlijke habitat een bepaalde luchtvochtigheid, temperatuur, grond, watertoevoer en hoeveelheid licht. 

Veel planten buiten hun habitat groeien het beste in soortgelijke omstandigheden. Sterker nog: sommige planten overleven het niet zonder optimale omstandigheden.

Voor de groei en het voortbestaan van een plant vinden veel processen plaats. Hiervoor heeft de plant energie nodig. Deze energie haalt de plant uit licht. Dit proces heet fotosynthese.

Om deze reden is de juiste dosis licht van groot belang, en daar helpt een kweeklamp bij. Dat is wat je pas een goede slimme verlichting noemt. 😜

De inzet van een kweeklamp

Iedere plant heeft een eigen lichtbehoefte, en met een led-kweeklamp beantwoord je aan deze behoefte.

Een kweeklamp zet je daarom vooral in voor planten met een relatief grote lichtbehoefte of op relatief donkere plekken. Heb je bijvoorbeeld niet genoeg ruimte voor het raam, of zou je dat donkere plekje in huis graag opleuken met wat planten? Dan zet je een kweeklamp in!

Ook in de winter komt een kweeklamp goed van pas. Het is dan grauwer en de dagen zijn korter. Zelfs als een plant op het lichtste plekje in huis staat, is het mogelijk dat de plant in de winter lijdt aan een lichttekort. Een kweeklamp zorgt in dat geval dat de planten gezond blijven.

Een kweeklamp kun je ook inzetten om stekjes gedurende de winter extra energie te geven of om zaailingen succesvol te laten groeien.

De werking van kweeklampen

De werking van een kweeklamp hangt nauw samen met de werking van licht. Dit is een complex natuurkundig begrip wat niet zomaar uit te leggen valt.

Licht is elektromagnetische straling die met het oog waarneembaar is. De verschillende golflengtes (in nanometer) ziet het oog als verschillende kleuren. Het zichtbare licht ligt tussen de 380-740 nanometer (nm).

Een plant krijgt via speciale fotoreceptoren informatie uit het licht en deze fotoreceptoren zijn gevoelig voor de verschillende golflengten uit het lichtspectrum.

Het belangrijkste licht voor een plant heeft een golflengte tussen 300 en 800 nm. Daarnaast spelen ook uv-licht (tussen 100 en 400 nm) en infrarood (tussen 780 nm en 1 mm (10⁶ nm)) een rol in de ontwikkeling van een plant.

Een kweeklamp geeft straling af in verschillende golflengtes die goed zijn voor de plant. Welke golflengtes dit precies zijn, hangt af van de lamp. Er bestaan kweeklampen die enkel de belangrijkste straling afgeven, maar ook die daarnaast infrarood afgeven.

Ook verschillen kweeklampen in zaken als lichtsterkte en wattage. Wordt het inmiddels behoorlijk ingewikkeld? Geen zorgen, het lastigste gedeelte zit erop en ik neem je stapje voor stapje mee langs alle belangrijke aspecten van kweeklampen!

Voordelen van led-kweeklampen

Er zijn verschillende kweeklampen. De bekendste (naast led-kweeklampen) zijn HPS- en fluorescente kweeklampen, waarvan vooral HPS-kweeklampen behoorlijk populair zijn, maar ledlampen nemen langzaam maar zeker hun plek in. Dit heeft meerdere redenen.

Allereerst zijn led-kweeklampen zeer zuinig. Ze verbruiken tot wel 50 à 60% minder energie. Je bent ongeveer de helft van de energiekosten kwijt aan dezelfde lichtopbrengst. Ook hebben led-kweeklampen een relatief lange levensduur tot wel 80.000 uur, wat het op termijn nog voordeliger maakt.

Daarnaast komt bij een led-kweeklamp, in tegenstelling tot andere kweeklampen, weinig tot geen warmte vrij. Dit is veiliger, omdat de warmte een brandrisico vormt. Ook is het mogelijk om een led-kweeklamp vlak boven de planten te positioneren zonder dat de bladeren verbranden.

Allerlaatst is er ook geen gedoe met het aansluiten van de lamp. Een led-kweeklamp stop je in het stopcontact of fitting en hij werkt. Bij andere lampen heb je meestal te maken met (dure) voorschakelaars en ventilatie- en koelsystemen.

Het nadeel van led-kweeklampen is dat ze vrij duur in aanschaf zijn. Bovendien komt bij een led-kweeklamp veel kijken waardoor er veel verschillende led-kweeklampen zijn.

Het kleurenspectrum van een led-kweeklamp

Zelfs de beste led-kweeklamp is niet in staat om het effect van zonlicht exact na te bootsen, maar sommige kweeklampen komen aardig in de buurt en dit heeft vooral te maken met het kleurenspectrum.

Eerder las je dat licht belangrijk is voor planten en dat licht bestaat uit kleuren. Iedere kleur heeft een ander effect. De belangrijkste kleuren voor een plant zijn rood en blauw.

Uv-licht zorgt voor de bescherming van een plant. Onder invloed hiervan maakt een plant meer hars en trichomen aan, wat de plant beschermt tegen ziekten en plagen. 

Infrarood bevordert de fotosynthese van een plant, wat op zijn beurt weer de groei en bloei stimuleert. 

Over groen licht bestaat een grote misvatting. Als je al onderzoek hebt gedaan, heb je misschien gelezen dat groen licht geen effect heeft op een plant, maar dat klopt niet. 🤔

Hoewel groen licht weinig invloed uitoefent, speelt het wel een rol bij de fotosynthese in de diepere lagen van bladeren. Dit helpt indirect bij de groei en gezondheid van de plant.

Overigens valt groen binnen het lichtspectrum tussen blauw en rood in, daarom kom je niet snel een led-kweeklamp tegen zonder groen licht. 

De lichtsterkte

Naast de golflengtes van het licht waarover de led-kweeklamp beschikt, is ook de lichtsterkte van groot belang. Wellicht heb je ooit gehoord van lumen en lux als het ging om lichtsterkte.

Lumen zegt iets over de totale lichtintensiteit van de lichtbron en geeft aan hoe intens men dit licht ervaart. Lux is de hoeveelheid lumen die het oppervlakte bereikt. Beide zeggen wat over hoe mensen de lichtsterkte ervaren, maar planten ervaren licht anders dan onze ogen. 👀

Voor planten zijn de termen PAR, PPF en PPFD belangrijk. PAR staat voor photosynthetically active radiation en is de mate van fotosynthetische actieve straling. Oftewel: PAR geeft aan hoeveel licht de lamp op een bepaald punt in de ruimte bevat die nuttig is voor de fotosynthese van een plant.

Bij PAR weet je niet op welk punt ten opzichte van de lichtbron de meting is genomen. Hier komen PPF en PPFD om de hoek kijken. PPF (photosynthetic photon flux) is de hoeveelheid PAR per seconde die de kweeklamp produceert. Het geeft aan hoe efficiënt de kweeklamp is in het omzetten van energie in lichtdeeltjes.

PPFD (photosynthetic photon flux density) geeft aan hoeveel licht per cm² per seconde op een bepaalde plek op de plant aankomt. Hoe hoger het aantal PPFD, hoe groter het effect op de fotosynthese van een plant.

De PPFD wordt bepaald door de PAR, PPF, stralingshoek van de lamp en door de afstand tussen de lamp en de plant.

Het vermogen

Hoe efficiënter de led-kweeklamp, des te meer PAR per watt. Hoe dit daadwerkelijk aankomt bij de plant is afhankelijk van de PPFD.

Het vermogen van een lamp is de hoeveelheid energie (in watt) die de lamp per tijdseenheid verbruikt. Hoe hoger het wattage, des te hoger het energieverbruik. ⚡

De stralingshoek en hoogte

Met de PPF en het wattage maak je een schatting van hoe efficiënt een led-kweeklamp is, maar de PPFD hangt ook af van de stralingshoek en hoogte.

Twee lampen met dezelfde PPF-waarde beschikken niet automatisch over dezelfde PPFD-waarde. Dit hangt af van de stralingshoek en hoogte.

Bij een bredere hoek wordt het aantal lichtdeeltjes dat de lamp omzet over een groter oppervlakte verspreid, hierdoor is de hoeveelheid PPF per cm² dat aankomt bij de plant lager.

Ook als de lamp hoger hangt, is de lichtbundel breder wanneer die de grond bereikt dan wanneer de lamp lager hangt. Er zit meer afstand tussen.

Hoe groter de stralingshoek en hoe hoger de lamp hangt, hoe meer oppervlakte de kweeklamp bereikt, maar des te lager de PPFD. 

Formaat en bouw

Ook het formaat en de bouw van de led-kweeklamp is belangrijk. Zo heb je keuze tussen een hangende of staande lamp en tussen een lamp met één of meerdere lichtbronnen. 

Een hanglamp neemt geen ruimte in op de grond en is niet beperkt in hoogte. Staande led-kweeklampen nemen wel ruimte in op de grond (of het oppervlakte waarop ze staan) en zijn maar tot een bepaalde hoogte in te stellen.

Een lamp met meerdere lichtbronnen is over het algemeen groter en heeft doorgaans een grotere stralingshoek zonder dat de PPFD hieronder lijdt. Om dezelfde oppervlakte te belichten, heb je minder van deze led-kweeklampen nodig dan kweeklampen met één lichtbron.  

Led-kweeklampen die in verhouding een groter oppervlakte verlichten, zijn meestal relatief duur, maar wanneer je veel planten hebt, kan dit goedkoper zijn dan meerdere staande led-kweeklampen te kopen met één lichtbron. 

Extra functies 

Wie denkt dat een led-kweeklamp niets meer doet dan licht geven, heeft het fout! Er zijn een paar mogelijke extra functies:

• Dimfunctie: met een dimbare led-kweeklamp pas je de helderheid aan, aan de verschillende groeistadia. 
• Automatische timer: hiermee schakelt de lamp automatisch in en uit volgens de ingestelde tijden. Handig als je niet thuis bent of veel kweeklampen gebruikt.
• Koelventilatie: led-kweeklampen geven weinig tot geen warmte af. Desondanks zie je af en toe een ingebouwde koelventilatie. Het is geen must, maar het kan ook geen kwaad. Het biedt een garantie dat er geen sprake is van brandgevaar.

De montage

De montage van een led-kweeklamp verschilt per lamp. Het belangrijkste hierbij is het lezen van de handleiding. Hierin staat onder andere informatie over de minimale afstand tussen de kweeklamp en de plant. 📐

Er bestaan kweeklampen die je in een fitting draait. Deze fitting is meestal standaard (E27). Het voordeel hiervan is dat er geen gedoe met montage bij komt kijken.

Er bestaan ook led-kweeklampen die je aan het plafond monteert. Gewoonlijk zit zo’n lamp met koorden vast aan een haak. Bij de meeste van deze kweeklampen is het mogelijk om de hoogte te verstellen.  

Sommige led-kweeklampen monteer je aan de wand met een meegeleverde montagebeugel. Deze bevestig je op de gewenste hoogte, maar verstel je helaas niet makkelijk in hoogte zonder de lamp opnieuw te monteren.

Daarnaast zijn er led-kweeklampen die je bevestigt met klemmen. Deze klem je aan de rand van een tafel of plank. Zo'n model heeft doorgaans een verstelbare nek waarmee je de hoogte en hoek makkelijk aanpast. Ook zijn dit meestal meerdere led-kweeklampen in één.

Allerlaatst zijn er lichtstrips die je met een bijgeleverde clip, schroeven, tiewraps of een andere creatieve oplossing aan een plank of rek bevestigt. Ook hierbij geldt dat deze niet makkelijk in hoogte te verstellen is zonder de lamp opnieuw te monteren.

Kleurentemperatuur

De kleurtemperatuur van verlichting is de warmte van het licht. In tegenstelling tot wat je misschien verwacht, heeft dit niets te maken met de temperatuur van de lamp. De kleurtemperatuur geeft aan of het licht koud of warm oogt en heeft verder geen specifieke invloed op planten. 

De kleurtemperatuur is uitgedrukt in kelvin. Hoe hoger de kelvin-waarde des te witter en ‘kouder’ het licht en hoe lager de kelvin-waarde des te geler en ‘warmer’ het licht. Ledlampen hebben geen specifieke kleurtemperatuur en zijn verkrijgbaar in zowel koele, warme en neutrale kleuren.

Extra Tips

Last but not least: hier nog wat gebruikerstips! 💡

Tip 1: zorg dat de lamp nooit een plant aanraakt. Ondanks dat een led-kweeklamp niet of nauwelijks warmte afgeeft, kan door aanraking verschroeiing of verkleuring op het blad ontstaan. Daarnaast houden de meeste planten niet van aanraking.

Tip 2: welke montage je ook kiest, doe je best om altijd een manier te creëren waarmee je de lamp in hoogte verstelt, zodat je de lamp precies afstelt op de behoefte van je planten.

Tip 3: hoe dichter twee led-kweeklampen bij elkaar hangen, hoe meer het belichte vlak overlapt, waardoor de PPFD verhoogt. Op die manier verhoog je de PPFD-waarde van bijvoorbeeld zwakkere led-kweeklampen.

Tip 4: het is mogelijk om meerdere led-kweeklampen met elkaar te combineren om het kleurenspectrum uit te breiden. 

De 5 beste led-kweeklampen onder elkaar

Veelgestelde vragen over led-kweeklampen

Hieronder vind je de meestgestelde vragen over led-kweeklampen, maar heb je een brandende vraag die hieronder niet staat beantwoord, laat het ons dan weten via het feedbackformulier onderaan deze pagina. 🙂

🔦 Is het mogelijk om een reguliere (led)lamp te gebruiken als kweeklamp?

Het is niet mogelijk om een reguliere (led)lamp te gebruiken als kweeklamp. Dit komt omdat een kweeklamp speciaal voor de groei van planten is ontwikkeld en het licht van de zon zo goed mogelijk nabootst. Bij een normale lamp is dit niet het geval.

🔆 Hoeveel licht heeft een plant nodig?

De hoeveelheid licht die een plant nodig heeft, verschilt per plant. Sommige planten krijgen geen genoeg van de zon en anderen staan liever op een donker plekje. Controleer daarom altijd de behoefte van een plant voordat je een led-kweeklamp gebruikt.

⏱️ Hoe lang zet je een kweeklamp aan?

Iedere plant heeft een donkere periode nodig. Het is daarom niet aan te raden om 24 uur per dag een kweeklamp aan te zetten. Bij het kweken van zaadjes en voor stekjes is meer licht nodig dan voor een gemiddelde plant. Houdt een maximumduur van 16 uur per dag en een gemiddelde duur van 8 tot 12 uur aan.

Welke led-kweeklamp moet ik kopen?

Dat is helemaal aan jou en je budget; iedereen is uniek. Wat ik wel voor je heb, is een handige tabel met – naar mijn inzicht – de belangrijkste specificaties van de beste led-kweeklamp. Zo maak jij de beste keus!

Conclusie

Een led-kweeklamp is niet zomaar een kweeklamp. Je dient met een hoop dingen rekening te houden. Van het kleurenspectrum en de lichtsterkte tot het vermogen en de stralingshoek. Gelukkig hoef je niet terug naar de schoolbanken om de beste led-kweeklamp te kiezen, daar is dit artikel voor.

Weet je al met welke led-kweeklamp je je planten blij maakt? Laat het ons weten! Bedankt voor het lezen. 😊